Historia Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Akademii Medycznej w Warszawie (obecnie Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego)
W ramach utworzonego w 1915 roku Uniwersytetu Warszawskiego, powołano Oddział Przygotowawczo-Lekarski przy Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym. Dzięki staraniom lekarzy pracujących w Uniwersytecie, a zwłaszcza profesorów: Brudzińskiego, Lotha i Kryńskiego, już w roku 1916 roku Odział Przygotowawczo-Lekarski został przekształcony w samodzielny Wydział Lekarski. Pod koniec 1919 roku została powołany Zakład Medycyny Sądowej (ZMS), którego pierwszym kierownikiem został profesor Wiktor Grzywo-Dąbrowski.
Pierwsza siedziba Zakładu mieściła się w pomieszczeniach byłej zwierzętarni przy ulicy Chałubińskiego. Warunki panujące w tych pomieszczeniach prof. Grzywo-Dąbrowski opisywał w następujący sposób: „w jednym z nich została urządzona sala sekcyjna, mieszcząca dwa stoły, w drugim zrobiono trupiarnię; najmniejszy pokoik przeznaczono na kancelarię, gabinet kierownika, pracownię, czwarty na koniec stanowił mieszkanie woźnego. W takich warunkach pracowaliśmy około lat 2-ch; ciasno było okropnie; podczas ćwiczeń sekcyjnych skupiających jednocześnie 20 osób, ledwie można było się poruszać, ocierano się literalnie o siebie łokciami; w miesiącach letnich było tak gorąco, że nieraz zdarzały się przypadki omdleń; nadmienię, że w salce nie było najmniejszej wentylacji. Drzwi oddzielające trupiarnię od Sali sekcyjnej i gabinetu, znajdowały się w tym samym korytarzyku, długości 5-ciu kroków, wobec tego w lecie, gdy zwłoki prawie zawsze były w stanie silnego rozkładu, straszny zaduch przenikał „zakład”, a zdarzało się, że w trupiarni nie posiadającej chłodni ani piwnic, rozkładające się zwłoki leżały po kilka dni”.
W 1921 roku dzięki staraniom prof. Grzywo-Dąbrowskiego uzyskano konieczne fundusze i opracowano projekt architektoniczny nowego budynku przy ulicy W. Oczki 1. Autorem projektu był wybitny warszawski architekt Tadeusz Zieliński, który również nadzorował budowę. Główne prace budowlane były prowadzone w latach 1922 do 1929 roku, a drobne elementy wyposażenia wewnętrznego i kaplicy ukończono w 1931 roku.
Prof. dr hab. med. Wiktor Grzywo-Dąbrowski, obok exlibris jego zbiorów bibliotecznych
Warto podkreślić, że budynek Zakładu był to jeden z najnowocześniejszych tego typu ośrodków w Europie w którym znajdowały się:, sala wykładowa ze stołem prosektoryjnym do demonstracji (zwłoki były dostarczane specjalną windą z chłodni), sala ćwiczeń dla studentów (sala kolumnowa), dwie sale sekcyjne – jedna duża z czterema stołami sekcyjnymi, druga z jednym stołem, sale były zaopatrzone w wentylację, ciepłą i zimną wodę, dwa pokoje badań osób pokrzywdzonych oraz pracownie toksykologiczna i serologiczna, ciemnia fotograficzna, muzeum dowodów rzeczowych, biblioteka, pomieszczenia prosektoryjne, chłodnie na zwłoki, specjalne pomieszczenia służące do okazania zwłok i ubierania zwłok, pomieszczenia biurowe i socjalne dla pracowników oraz kaplica. W budynku Zakładu znalazł swoje lokum dział chemii sądowej i fotografii kryminalnej tworzonego Instytutu Ekspertyz Sądowych (1929)
Budynek Zakładu Medycyny Sądowej przed wybuchem wojny.
Do wybuchu II wojny światowej w Zakładzie prowadzone były zajęcia dla studentów medycyny i prawa, a także dla sędziów, prokuratorów, lekarzy i pracowników policji oraz wykonywano prace usługowe na zlecenie organów ściganie i wymiaru sprawiedliwości w postaci sądowo-lekarskich sekcji zwłok, badania dowodów rzeczowych oraz ekspertyz sądowych, z zakresu toksykologii. W tym okresie na stanowiskach naukowo-dydaktycznych pracowali między innymi: Maurycy Bessel, Łucja Glińska, Józef Grzybowski, Jan Konopnicki, Maria Kunicka-Premier, Władysław Felc oraz Stanisław Manczarski.
W trakcie II wojny światowej budynek Zakładu Medycyny Sądowej został w znacznym stopniu zniszczony, a jego wyposażenie rozgrabione. Stan budynku nie pozwalał na prowadzenie nie tylko działalności naukowo-dydaktycznej oraz również usługowej. W kwietniu 1945 roku Zakład wznowił działalność dydaktyczną w szkole przy ulicy Boremlowskiej (Warszawa Praga) a działalność usługową w prosektorium Instytutu Weterynaryjnego na ul. Grochowskiej. W dniu 27 maja 1949 roku nastąpiło uroczyste otwarcie odbudowanego budynku przy ul. W. Oczki 1. W okresie powojennym w strukturze Zakładu funkcjonowały: pracownia tanatologiczna, chemiczno-toksykologiczna, serohematologiczna, dowodów rzeczowych, fotograficzna oraz histopatologiczna. W budynku mieściła się również Biblioteka Główna Wydziału Lekarskiego.
Po 1945 roku w Zakładzie Medycyny Sądowej zatrudnieni byli między innymi: docent Stanisław Manczarski (od 1946 roku kierownik Katedry Medycyny Sądowej w Gdańsku), docent Witold Dżułyński (od 1949 kierownik Katedry Medycyny Sądowej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie), docent Stanisław Łaguna, (od 1948 roku kierownik Katedry Medycyny Sądowej w Poznaniu,) oraz dr Irmina Jaworska, dr Barbara Andreas Ludwicka, dr Andrzej Makowski, dr Adam Kozłowski, dr. Janusz Składziński, dr Urszula Wojda-Gradowska dr Jadwiga Kowalik, dr Lech Suchcicki, dr Mirosława Janiszewska, dr Jan Krajewski, dr J. Rechowicz, dr Foit, dr Dzida Borowska, dr Roman Dynakowski, dr Krzysztof Ludwicki, dr Teresa Radecka, dr Adam Berkowicz i dr Krzysztof Klepacki.
Zespół Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej pod koniec lat 50-tych: siedzą od lewej: dr I. Jaworska, dr K. Ludwicki, prof. W.Grzywo-Dąbrowski, gość z Wegier, Z. Pawłowska; stoją od lewej: dr J.Składziński, dr B. Andreas, dr D. Borowska, dr L. Foit, dr J. Rechowicz, dr J. Krajewski, dr R. Dynakowski.
Kierownikami Zakładu Medycyny Sądowej byli prof. Wiktor Grzywo-Dąbrowski (do 1963 r.), doc. dr hab. Władysław Widy (1963-1971), dr n. med. Barbarę Andreas-Ludwicka (1972-1973), prof. dr n. med. Regina Walentynowicz-Stańczyk (1973-1987), prof. dr hab. n. med. Aleksander Dubrzyński (1987-2003), Prof. dr hab. n. med. Paweł Krajewski (2003-obecnie)
Konferencja Naukowa w 20 rocznicę śmierci prof. W. Grzywo-Dąbrowskiego i 50-lecie Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii, od lewej prof. Aleksander Dubrzyński, prof. Regina Walentynowicz- Stańczyk, prof. Zygmunt Przybylski (Prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii), prof. Aleksander Wasiutyński.
W roku 1976 roku przeprowadzono przewód habilitacyjny dr Janusza Składzińskiego pracy pt. „Morfologiczne, histochemiczne i ultrastrukturalne badania wątroby szczura w toku skojarzonego stosowania pirazolu i etanolu”.
W roku 2005 dr Paweł Krajewski na podstawie pracy pt. „Wpływ morfologicznych wykładników choroby Alzheimera na ryzyko zgonu w wypadkach komunikacyjnych” uzyskał stopień doktora habilitowanego a w grudniu 2014 roku Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej nadał dr hab. Pawłowi Krajewskiemu tytuł profesora.
Prace doktorskie obronili: Krzysztof Ludwicki (1966), Mieczysława Janiszewska (1968), Barbara Andreas-Ludwicka (1968), Lech Suchcicki (1974), Urszula Wojda-Gradowska (1978), Jadwiga Kowalik (1979), Paweł Krajewski (1991), Krzysztof Klepacki (1992), Adam Berkowicz (2000), Marcin Fudalej (2002), Małgorzata Brzozowska (2003), Piotr Czempiński (2008), Aleksandra Borowska –Solonynko (2009), Sylwia Tarka, dr Wojciech Kwietniewski (2012), dr Zuzanna Raczkowska (2012) i dr Agnieszka Dąbkowska (2013).
Zespół Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej w roku 2006 - stoją od lewej: dr n. med. Marcin Fudalej, dr hab. n. med. Paweł Krajewski, mgr Iwona Majewska, siedzą w pierwszym rzędzie od lewej: lek.med. Wojciech Kwietniewski, dr n.med. Krzysztof Klepacki, dr n.med. Małgorzata Brzozowska, lek.med. Sylwia Tarka-Woźniak, p. Danuta Chramiec, p.Lidia Ładecka, siedzą w górnym rzędzie od lewej: p. Beata Ziółkowska, mgr Agnieszka Kobyłecka, mgr Emilia Widecka-Deptuch, mgr Agnieszka Siwińska, lek med. Agnieszka Dąbkowska.
Ważnym wydarzeniem w życiu Zakładu była modernizacja bazy dydaktycznej, która została unowocześniona dzięki środkom z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko. Modernizacja, która trwała od 7 czerwca 2013 do 29 maja 2015r. i obejmowała między innymi: przebudowę i zmianę sposobu użytkowania pomieszczeń w budynku Zakładu, budowę chłodni do przechowywania zwłok, wykonanie elewacji budynku, zagospodarowanie terenu wokół ZMS, wykonanie Systemu Zarządzania Budynkiem BMS oraz instalację monitoringu audio-video sal sekcyjnych.