dr Wojciech Oczko
prekursor polskiej balneologii i wenerologii
Dr medycyny i filozofii Wojciech Oczko urodził się w 1537 w Warszawie. Po ukończeniu szkoły katedralnej przy kolegiacie św. Jana, w roku 1559 rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Akademii Krakowskiej, które ukończył w roku 1562 uzyskując tytuł bakałarza sztuk wyzwolonych. Po ukończeniu studiów powrócił do Warszawy i przez trzy lata był nauczycielem, a następnie rektorem w szkole, którą wcześniej ukończył. W roku 1565 rozpoczął studia na Uniwersytecie Padewskim i na Uniwersytecie Bolońskim, gdzie uzyskał stopień doktora nauk medycznych. W czasie studiów zwiedził Hiszpanię i Francję. Przebywając czasowo w Montpellier zapoznał się z działalnością naukową tamtejszej szkoły lekarskiej.
W roku 1569 wrócił do Warszawy i rozpoczął praktykę medyczną w szpitalu Św. Marcina. Następnie był lekarzem biskupa krakowskiego F. Krasińskiego. W roku 1573 otrzymał w dożywotnie posiadanie dobra w Nekanowicach (województwo małopolskie). W latach 1576–1582 był nadwornym lekarzem i sekretarzem króla Stefana Batorego. W roku 1577 towarzyszył królowi w wyprawie gdańskiej, której celem było ograniczenie samodzielności miasta Gdańska w stosunku do Rzeczpospolitej. Z polecenia króla badał źródła lecznicze w Szkle i Jaworowie pod Lwowem. Następnie był nadwornym lekarzem króla Zygmunta III. Od 1598 roku mieszkał w Lublinie, gdzie zmarł rok później. Na pamiątkowej tablicy na ul. Piwnej w Warszawie znajduje się informacja, że zmarł w roku 1600.
Tablica pamiątkowa przy ul. Piwnej w Warszawie, gdzie mieszkał W. Oczko
Dr Wojciech Oczko wydał dwa fundamentalne dzieła w języku polskim, napisane w duchu nowoczesnej medycyny (z uwzględnieniem anatomii, chirurgii, ale także i dietetyki), poszerzając w ten sposób słownik polskiej terminologii medycznej. Był zwolennikiem poglądu, że pomiędzy wysiłkiem fizycznym, a pracą intelektualną i wypoczynkiem musi być zachowana równowaga. Wskazywał również na istotne znaczenie sposobowi odżywiania się. Uznawany jest za autora powiedzenia: ,, Ruch zastąpi prawie każdy lek, podczas gdy żaden lek nie zastąpi ruchu”.
W roku 1578 została opublikowana praca pt. ,,Cieplice” w której określił wskazania
i przeciwwskazania do korzystania ze iwonickich źródeł leczniczych. Praca ta dała symboliczny początek uzdrowiska w Iwoniczu Zdroju.
Medal upamiętniający W. Oczko w Iwoniczu-Zdroju
W roku 1581 została wydana monografia pt. ,,Przymiot albo dworska niemoc” będącą pierwszą polskim podręcznikiem wenerologii. W pracy tej między innymi przedstawił genezę choroby w Polsce, opisał jej przebieg i sposób leczenia. Wskazał na negatywne skutki terapii rtęciowej w leczeniu kiły, której użycie w formie maści lub doustnie wiązało się z poważnymi skutkami ubocznymi ze zgonem pacjenta włącznie.
Znaczek pocztowy z roku 1957 - Wojciech Oczko, filozof i uzdrowiciel
Opracowano na podstawie informacji zawartych na stronach internetowych:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wojciech_Oczko
http://www.szpitalprzasnysz.pl/start/index.php/o-nas-menu/patron
oraz artykułu Jacka Przybylskiego Pionier Balneologii i wenerologii opublikowanego w tygodniku Do Rzeczy nr 25/481, 20-26 czerwca 2022.